1 op 3 ouderen valt ...

Ongeveer één op drie 65-plussers komt minimum 1 keer per jaar ten val. Van deze ouderen valt bijna de helft meerdere keren per jaar. Het risico op een valpartij stijgt met de leeftijd. Ouderen met dementie lopen zelfs nog een groter risico. Bovendien wordt het probleem onderschat, omdat vele ouderen de valpartij niet melden.

Zowel persoons- als omgevingsgebonden factoren kunnen aan de basis liggen van een val. Het is zelden één enkele factor die de val veroorzaakt; dikwijls spelen meerdere factoren tegelijk een rol. Het is achteraf ook vaak moeilijk te bepalen welke factor de belangrijkste bijdrage leverde.

Vaak zijn ouderen zich nog te weinig bewust dat het voorkomen van valincidenten mogelijk is. Gedachten zoals “ik ben te oud geworden”, “er is niets meer aan te doen” of “vallen overkomt mij niet” belemmeren dikwijls dat ouderen iets aan hun valrisico (laten) doen.

BELANG VAN VALPREVENTIE BIJ OUDEREN

- Elke seconde valt wereldwijd een 65-plusser.

- Elke 11 seconden wordt een 65-plusser opgenomen op spoed na een val.

- Elke 19 minuten overlijdt een 65-plusser ten gevolge van een val.

Blijf fit en actief

De beste remedie om valincidenten te voorkomen, is aan lichaamsbeweging doen. Integreer fysieke activiteiten daarom in jouw dagelijkse leven. De bewegingsdriehoek kan je hierbij op weg helpen.

Onderbreek lang stilzitten en sta om de 30 minuten even recht. Probeer doorheen de dag zoveel mogelijk licht intensief te bewegen. Doe bijvoorbeeld lichte huishoudelijke taken, speel met je (achter)kleinkinderen, doe aan yoga, …
Combineer dit met voldoende beweging aan matige en/of hoge intensiteit doorheen de week. Zo neemt jouw fysieke fitheid en uithoudingsvermogen toe en daalt het valrisico. Pak dit stap voor stap aan. Start met kleine, laagdrempelige inspanningen en bouw geleidelijk meer beweging in je dagelijkse leven in.
Probeer op te bouwen naar 150 tot 300 minuten beweging aan matige intensiteit, verdeeld over de week. Werk bijvoorbeeld in de tuin, maak een wandeling, fiets op de hometrainer, …

Of probeer 75 tot 150 minuten te bewegen aan hoge intensiteit, verdeeld over de week. Maak bijvoorbeeld een stevige fietstocht of ga zwemmen. Een combinatie van bewegen aan matige en hoge intensiteit mag natuurlijk ook!

3. Drie keer per week oefeningen om je spierkracht, evenwicht en lenigheid te verbeteren mogen zeker niet ontbreken!

Enkele tips:

Ga voor een gezonde gewoonte. Wissel elke dag zitten, staan en bewegen af. Start bijvoorbeeld iedere dag met een kleine wandeling naar de brievenbus.
Doe wat je graag doet. Ga jezelf bijvoorbeeld niet forceren om iedere week te gaan fietsen wanneer je dit niet graag doet. De kans is dan zeer klein dat je dit op lange termijn zal volhouden.
Stel een beweegplanning op en kies hierbij voor haalbare doelen. Niets is leuker dan een doel behalen!
Geef niet op bij een terugval.

Het Vlaams Instituut Gezond Leven ontwikkelde een korte vragenlijst die inzicht geeft in je zit -en beweeggedrag. Je vindt de beweegtest hier.

Bespreek jouw beweeggedrag met je kinesitherapeut of huisarts en laat je eventueel begeleiden.

Steunbaren in het toilet en op de badkamer verminderen het risico op vallen om verschillende redenen:

Evenwicht en stabiliteit: Steunbaren bieden ondersteuning en helpen gebruikers hun evenwicht te bewaren. Ze bieden een stabiele houvast waaraan mensen zich kunnen vasthouden tijdens het opstaan, gaan zitten, of tijdens het bewegen in de badkamer.
Ondersteuning bij het opstaan: Voor mensen die moeite hebben met opstaan van het toilet of uit bad, kunnen steunbaren de nodige ondersteuning bieden. Ze functioneren als een hulpmiddel waaraan men zich kan optrekken en zo het opstaan vergemakkelijken.
Valpreventie: Doordat mensen zich kunnen vasthouden aan de steunbaren, kunnen ze voorkomen dat ze uitglijden of vallen. Dit is vooral belangrijk in een vochtige omgeving zoals de badkamer, waar de vloer vaak glad kan zijn.

4. Verhoogd gevoel van veiligheid en zelfvertrouwen: Het aanwezig zijn van steunbaren in de badkamer kan mensen een gevoel van veiligheid en zelfvertrouwen geven. Ze weten dat ze een betrouwbare ondersteuning hebben en voelen zich daardoor comfortabeler bij het uitvoeren van dagelijkse taken in de badkamer.

Kortom, steunbaren verminderen het risico op vallen doordat ze stabiliteit bieden, ondersteuning bij het opstaan geven, valpreventie mogelijk maken en het gevoel van veiligheid vergroten.

Let op uw medicijnen

Hoe meer verschillende geneesmiddelen je moet innemen, hoe groter het risico om te vallen. Bepaalde geneesmiddelen zoals slaappillen hebben bovendien een grotere impact op het valrisico.

Het risico op vallen door medicatie kan verschillende redenen hebben zoals:

1. Duizeligheid

2. Veranderingen in het gezichtsvermogen

3. Spierzwakte

4. verandering in coördinatie

5. Sedatie

Er zijn verschillende redenen waarom het risico op vallen hoger kan zijn als je je staand wast in de douche:

Onstabiele omgeving: De douchevloer kan glad en nat worden, waardoor het moeilijk is om je evenwicht te bewaren. Dit verhoogt het risico op uitglijden en vallen.
Verminderde stabiliteit: Als je staand wast, sta je op één been terwijl je het andere wast. Dit vermindert je stabiliteit en maakt het moeilijker om je evenwicht te bewaren.
Beperkte ondersteuning: In een staande positie heb je niet het voordeel van steun van bijvoorbeeld een douchemat of een douchekrukje. Deze ondersteuning kan helpen om je evenwicht te behouden en het risico op vallen te verminderen.
Vermoeidheid: Staand douchen kan fysiek inspannend zijn, vooral voor mensen met beperkte mobiliteit, oudere mensen of mensen met evenwichtsproblemen. Wanneer je vermoeid raakt, kan je evenwicht verder verminderd worden en kan het risico op vallen toenemen.

Het is belangrijk om voorzorgsmaatregelen te nemen om het risico op vallen te verminderen, zoals het gebruik van een antislipmat, het installeren van handgrepen in de douche en het overwegen van zittend douchen als je merkt dat het staand wassen een uitdaging vormt.

Kijk met uw ogen

Als je ouder wordt, gaat het zicht vaak achteruit. Problemen zoals een verminderde gezichtsscherpte, diepteperceptie en contrastgevoeligheid vergroten het risico op vallen. Je valt dan sneller doordat je bijvoorbeeld een obstakel op de grond over het hoofd ziet. Draag daarom zorg voor jouw ogen.

Bespreek dit zeker met je oogarts.

Vaak duizelig bij het rechtstaan?

Als je vaak last hebt van duizeligheid, bijvoorbeeld bij rechtkomen uit bed of zetel, dan loop je een verhoogd risico om te vallen. Duizeligheid bij het rechtstaan kan je verminderen door bijvoorbeeld voldoende te bewegen, niet te snel recht te staan, het hoofdeinde van jouw bed hoger te plaatsen…

Maar bespreek vaak terugkomende duizeligheid met jouw huisarts.

Psychische en sociale gevolgen

Heel wat ouderen zijn bang om te vallen, ook ouderen die nog niet eerder gevallen zijn. Door die valangst komt de oudere vaak in een vicieuze cirkel terecht: men gaat minder bewegen, waardoor de spierkracht en het evenwicht afneemt en de kans op vallen toeneemt. Valangst heeft ook een grote impact op het sociale leven en de levenskwaliteit: wie minder vaak buiten komt, neemt ook minder deel aan sociale gebeurtenissen. Sommige ouderen raken daardoor volledig geïsoleerd, vereenzamen of worden depressief.